تاریخی فرهنگی قرآنی 1

 بسم الله الرحمن الرحیم

اَللّـهُمَّ رَبَّ النُّورِ الْعَظيمِ ، وَ رَبَّ الْكُرْسِيِّ الرَّفيعِ

خدايا اى پروردگار نور بزرگ و پروردگار كرسى بلند

وَ رَبَّ الْبَحْرِ الْمَسْجُورِ ، وَ مُنْزِلَ التَّوْراةِ وَ الاِْنْجيلِ وَ الزَّبُورِ

و پروردگار درياى جوشان ، و فرو فرستنده تورات و انجيل و زبور

وَ رَبَّ الظِّلِّ وَ الْحَرُورِ ، وَ مُنْزِلَ الْقُرْآنِ الْعَظيمِ

و پروردگار درياى جوشان ،و فرو فرستنده قرآن برزگ

وَ رَبَّ الْمَلائِكَةِ الْمُقَرَّبينَ وَ الاَْنْبِياءِ وَ الْمُرْسَلينَ

و پروردگار فرشتگان مقرب و پيمبران و مرسلين

اَللّـهُمَّ اِنّي اَسْاَلُكَ بِوَجهِک الْكَريمِ

خدايا از تو خواهم به ذات بزرگوارت

وَ بِنُورِ وَ جْهِكَ الْمُنيرِ وَ مُلْكِكَ الْقَديمِ ، يا حَيُّ يا قَيُّومُ

و به نور جمال تابانت و فرمانروائى ديرينه ات ، اى زنده اى پاينده

اسئلك باسمك الذي اشرفت به السموات و الارضون

از تو خواهم بدان نامت كه روشن شد بدان آسمانها و زمينها

وَ بِاسْمِكَ الَّذي يَصْلَحُ بِهِ الاَْوَّلُونَ وَ الاْخِرُونَ

و بدان نامت كه صالح و شايسته گشتند بدان پيشينيان و پسينيان

يا حَيّاً قَبْلَ كُلِّ حَيٍّ وَ يا حَيّاً بَعْدَ كُلِّ حَيٍّ وَ يا حَيّاً حينَ لا حَيَّ

اى زنده پيش از هر موجود، و اى زنده پس از هر موجود زنده و اى زنده در آن هنگام كه زنده اى وجود نداشت

يا محي الموتي و مميت الاحياء يا حي لا الله الا انت

اي زنده كن مردگان و اى ميراننده زندگان اى زنده اى كه معبودى جز تو نيست

اَللّـهُمَّ بَلِّغْ مَوْلانَا الاِْمامَ الْهادِيَ الْمَهْدِيَّ الْقائِمَ بِاَمْرِكَ

خدایا برسان به مولاى ما آن امام راهنماى راه يافته و قيام كننده به فرمان تو

صلوات الله عليه و علي ابائه الطاهرين عن جميع المومنين و المومنات

كه درودهاى خدا بر او و پدران پاكش باد از طرف همه مردان و زنان با ايمان

في مَشارِقِ الاَْرْضِ وَ مَغارِبِها سَهْلِها وَ جَبَلِها وَ بَرِّها وَ بَحْرِها ،وَ عَنّي وَ عَنْ والِدَيَّ مِنَ الصَّلَواتِ

در شرقهاى زمين و غربهاى آن هموار آن و كوهش ، خشكى آن و دريايش ، و از طرف من و پدر و مادرم درود هائى

زِنَةَ عَرْشِ اللهِ ، وَ مِدادَ كَلِماتِهِ ، وَ ما اَحْصاهُ عِلْمُهُ وَ اَحاطَ بِهِ كِتابُهُ

هموزن عرش خدا و شماره كلمات و سخنان او و آنچه را دانشش احصاء كرده و كتاب و دفترش بدان احاطه دارد

اَللّـهُمَّ اِنّي اُجَدِّدُ لَهُ في صَبيحَةِ يَوْمي هذا وَ ما عِشْتُ مِنْ اَيّامي عَهْداً وَ عَقْداً

خدايا من تازه مى كنم در بامداد اين روز و هر چه زندگى كنم از روزهاى ديگر عهدو پيمان

وَ بَيْعَةً لَهُ في عُنُقي ، لا اَحُولُ عَنْها وَ لا اَزُولُ اَبَداً

عهدو پيمان و بيعتى براى آن حضرت در گردنم كه هرگز از آن سرنه پيچم و دست نكشم هرگز،

اَللّـهُمَّ اجْعَلْني مِنْ اَنْصارِهِ وَ اَعْوانِهِ وَ الذّابّينَ عَنْهُ وَ الْمُسارِعينَ اِلَيْهِ في قَضاءِ حَوائِجِهِ

خدايا قرار ده مرا از ياران و كمك كارانش و دفاع كنندگان از او و شتابندگان بسوى او در برآوردن خواسته هايش و انجام دستورات

وَ الْمُمْتَثِلينَ لاَِوامِرِهِ وَ الُْمحامينَ عَنْهُ ، وَ السّابِقينَ اِلى اِرادَتِهِ وَ الْمُسْتَشْهَدينَ بَيْنَ يَدَيْهِ

و اوامرش و مدافعين از آن حضرت و پيشى گيرندگان بسوى خواسته اش و شهادت يافتگان پيش رويش

اللّـهُمَّ اِنْ حالَ بَيْني وَ بَيْنَهُ الْمَوْتُ الَّذي جَعَلْتَهُ عَلى عِبادِكَ حَتْماً مَقْضِيّاً

خدايا اگر حائل شد ميان من و او آن مرگى كه قرار داده اى آن را بر بندگانت حتمى و

فَاَخْرِجْني مِنْ قَبْري ، مُؤْتَزِراً كَفَنى ، شاهِراً‌ سَيْفي ، مُجَرِّداً قَناتي، مُلَبِّياً دَعْوَةَ الدّاعي فِي الْحاضِرِ وَ الْبادي

مقرر پس بيرونم آر از گورم ، كفن به خود پيچيده با شميشر آخته ، و نيزه برهنه ، پاسخ ‌گويان به نداى آن خواننده بزرگوار در شهر و باديه

اَللّـهُمَّ اَرِنيِ الطَّلْعَةَ الرَّشيدَةَ ، وَ الْغُرَّةَ الْحَميدَةَ

خدايا بنمايان به من آن جمال ارجمند و آن پيشانى نورانى پسنديده را

وَ اكْحُلْ ناظِري بِنَظْرَة منِّي اِلَيْهِ

و سرمه وصال ديدارش را به يك نگاه به ديده ام بكش

وَ عَجِّلْ فَرَجَهُ وَ سَهِّلْ مَخْرَجَهُ ، وَ اَوْسِعْ مَنْهَجَهُ وَ اسْلُكْ بي مَحَجَّتَهُ

و شتاب كن در ظهورش و آسان گردان خروجش را و وسيع گردان راهش را و مرا به راه او درآور

وَ اَنْفِذْ اَمْرَهُ وَ اشْدُدْ اَزْرَهُ ، وَ اعْمُرِ اللّـهُمَّ بِهِ بِلادَكَ ، وَ اَحْيِ بِهِ عِبادَكَ

و دستورش را نافذ گردان و پشتش را محكم كن ، و آباد گردان خدايا بدست او شهرها و بلادت را ؛ و زنده گردان بوسيله اش بندگانت را

فَاِنَّكَ قُلْتَ وَ قَوْلُكَ الْحَقُّ ، ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ اَيْدِي النّاسِ

زيرا كه تو فرمودى و گفته ات حق است كه فرمودى : آشكار شد تبهكارى در خشكى و دريا بخاطر كرده هاى مردم

فَاَظْهِرِ الّلهُمَّ لَنا وَ لِيَّكَ ،‌وَ ابْنَ بِنْتِ نَبِيِّكَ الْمُسَمّى بِاسْمِ رَسُولِكَ

پس آشكار كن براى ما خدايا نماينده ات را و فرزند دختر پيامبرت كه همنام رسول تو است

حَتّى لا يَظْفَرَ بِشَيْء مِنَ الْباطِلِ اِلّا مَزَّقَهُ ، وَ يُحِقَّ الْحَقَّ وَ يُحَقِّقَهُ

تا دست نيابد به هيچ باطلى جز آنكه از هم بدراند و پابرجا كند حق را و ثابت كند آن را

وَ اجْعَلْهُ اَللّـهُمَّ مَفْزَعاً لِمَظْلُومِ عِبادِكَ ، وَ ناصِراً لِمَنْ لا يَجِدُ لَهُ ناصِراً غَيْرَكَ

و بگردان آن بزرگوار را خدايا پناهگاه ستمديدگان بندگانت ،‌ و ياور كسى كه جز تو ياورى برايش يافت نشود

وَ مُجَدِّداً لِما عُطِّلَ مِنْ اَحْكامِ كِتابِكَ ، وَ مُشَيِّداً لِما وَرَدَ مِنْ اَعْلامِ دينِكَ وَ سُنَنِ نَبِيِّكَ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ

و تازه كننده آن احكامى كه از كتاب تو تعطيل مانده و محكم كننده آنچه رسيده از نشانه هاى دين و آئينت و دستورات پيامبرت صلى اللّه عليه و آله

وَ اجْعَلْهُ اَللّـهُمَّ مِمَّنْ حَصَّنْتَهُ مِن بَأسِ الْمُعْتَدينَ

و قرارش ده خدايا از آنانكه نگاهش دارى از صولت و حمله زورگويان

اَللّـهُمَّ وَ سُرّ نَبِيَّكَ مُحَمَّداً صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ بِرُؤْيَتِهِ وَ مَنْ تَبِعَهُ عَلى دَعْوَتِهِ ، وَ ارْحَمِ اسْتِكانَتَنا بَعْدَهُ

خدايا شاد گردان (دل ) پيامبرت محمد صلى اللّه عليه و آله را به ديدارش و هم چنين هم كه در دعوتش از آن حضرت پيروى كرد ، و رحم كن به بيچارگى ما پس از آن حضرت

اَللّـهُمَّ اكْشِفْ هذِهِ الْغُمَّةَ عَنْ هذِهِ الاُْمَّةِ بِحُضُورِهِ ، وَ عَجِّلْ لَنا ظُهُورَهُ

اي خدا غم و اندوه دوري آن بزرگوار را به ظهورش از قلوب اين امت برطرف گردان و براي آرامش دل های ما به ظهورش تعجيل فرما

انهم يرونه بعيدا و نريه قريبا برحمتك يا الرحمن الراحمين

اينان ظهورش را دور پندارند ولى ما كه نزديك مى بينيم به مهرت اى مهربانترین مهربانان

العجل العجل يا مولاي يا صاحب الزمان

شتاب كن شتاب كن اي مولاي من اي صاحب زمان

دعای عهد، تجدید بیعت با امام حق و ولایت ایشان است. در این دعا ابتدا خداوند را به اسامی و صفات می خوانیم و بر امام زمان خویش صلوات می فرستیم، سپس فرج (عج) و حضور خویش را در زمان ظهور طلب می کنیم. در بخشی از این دعا، دست نیاز به آستان الهی بلند کرده، زمزمه می کنیم: اللهم انی اجدد له فی صبحه یومی هذا ...
ای آفریدگار صبح ! 
در جشن با شکوه روزی که آغاز می شود و در تمامی روزهایی که شیرینی نام تو بر لبانم می نشیند، من عهد دیرینه خویش را با صاحب صبح و امام عصر تازه می کنم و دست بیعتم را در زلال دستانش معطر می سازم تا شعر سپید این عشق در صحن دلم تکرار شود.
طراوات جاری این عهد و بیعت هرگز از باغ خاطرم بیرون نمی رود و پیوسته شال سبز محبتش را بر گردن می نهم تا توازشگر شانه های لرزانم باشد.
خالق مهربان من ! 
اگر دست تقدیر تو، لباس سپید آخرت را بر تن من پوشاند و درخت زندگی ام ، تن به خواب زمستانی و ابدی خویش سپرد و میان من و آن بهار موعود جدایی افتاد، پس در زمانی که سیمای مهربان آن ماه تابان در آسمان چشم مردمان آشکار شد، مرا از محراب قبرم برانگیز و توفیق احرام در صحن و صفایش عنایت کن تا لبیک گویان در گرد کعبه وجود مقدسش طواف کنم.
ای اجابت کننده هر دعا! 
پنجره قلب منتظران رو به آسمان بیکرانت گشوده است تا به یک اشارت تو، غبار و اندوه غیبت از دلها برخیزد و چشمها به تماشای باران ظهور بنشیند.
خدایا ! 
شب یلدای هجران را به یمن ظهور ماه کاملش، کوتاه کن که شب پرستان، همچنان چشم بر صبح صادقش بسته اند و ما مؤمنان طلوع خورشید جمالش را نزدیک می دانیم.

چشم در دعاها و زیارتهاى مربوط به امام زمان(ع) آنچه بیش از همه به مى خورد. دعا براى تعجیل فرج و مقرر گشتن امر ظهور حضرت از جانب خداوند است. دعا براى تعجیل فرج گاهى به صورت تصریح و گاهى به صورت کنایه است مانند: عزّت مؤمنان و ذلت جباران، منافقان، کفار، معاندان، دشمنان، سلاطین، رقیبان حضرت و آنان که سعى در خاموش نمودن نور حضرت و از یاد بردن ذکر او دارند.              یارى مؤمنان و سرکوب دشمنان توسط حضرت، درخواست چشم روشنى براى معصومین و ذریه آنها و نیز شیعیان، از خداوند که اشاره به ظهور و فرج است؛ احیاى درستى دین و سنت و هاى قرآن و بازگرداندن احکام تغییر داده شده توسط حضرت، ظاهر شدن تغییر یافته نور حضرت و برطرف شدن بدعتها و باطلها.
گسترش عدل و داد به دست حضرت پس از شیوع ظلم و جور، ایجاد رعب و سیطره براى حضرت پس از ظهور، نشر علم و پاکسازى جهان از ضلالتها توسط حضرت، برطرف شدن تمامى مشکلات و غمهاى مؤمنان توسط حضرت، استقرار امنیت در همه جا توسط حضرت، هدایت تمامى بندگان به آن حضرت، جمع و یگانگى  احزاب و فرقه هاى مختلف توسط حضرت و...
دعا براى سلامتى حضرت
در دعا براى سلامتى امام زمان(ع) نیز گاهى تصریح به سلامتى و حفظ حضرت شده و گاهى این دعاها دفع حسد و شر حیله از حضرت است. سلامهایى که به حضرت داده شده بسیار زیاد است و همه حاوى مضامین بالا از عقاید شیعه در مورد آن حضرت و صفات و خصائص و دیگر جوانب است. این سلامها همه به منزله دعا براى سلامتى حضرت بوده و نیز اداى احترام خدمت اوست.
در این سلامها اشاره شده که تحیتى از جانب خود انسان و نیز درخواست از خداوند است که سلام جمیع مؤمنین و مؤمنات از شرق و غرب عالم را به او برساند، حفظ حضرت از هر طرف و از هر جهت،دعا براى طول عمر و زینت زمین به بقاء حضرت به عبارات مختلف.  صلواتهایى که در ادعیه و زیارات اکثراً با صلوات بر پیامبر(ص) دیگر معصومین(ع) آمده است.  
دعا براى دوستان و یاوران و خدام آن حضرت
دعا براى یاوران و زائرین حضرت نیز در ادعیه و زیارات به چشم دوستان و مضامینى از قبیل کمک مى خورد .خواستن از خداوند و یارى حق تعالى براى آنها دعا براى اینکه خداوند آنها را دوست بدارد.
 در ادعیه و زیارات مضامینى آمده که دعا براى خود انسان در   رابطه با امام زمان(ع) است. از نمونه هاى آن موارد زیر است:
از اعوان و انصار و یاران و ملازمان و محافظان و تابعین و دوستان و خونخواهان و خالصان و پیشروان در اداى اوامر حضرت و راضى و تسلیم بودن نسبت به آن حضرت، از منتظران ظهور و فرج حضرت بودن، محشور گشتن در زمره آن حضرت و زیر پرچم حضرت، در قیامت از یاران حضرت بودن، توفیق اداى حقوق آن حضرت، درک ظهور و زمان پس از ظهور حضرت و بازگشت و زنده شدن در صورت مرگ قبل از ظهور.
خداوند رأفت و رحمت و دعاهاى خیر حضرت را به ما برساند، نماز ما را بخاطر او قبول کند، دعاى ما را به او مستجاب فرماید، گناهان ما را به او ببخشد، رضایت او را بر ما منّت نهد، ما را به او ببخشد، رضایت او را بر ما منّت نهد، ما اجتهاد در طاعت او داشته باشیم و اجتناب از معصیت او کنیم.
برآوردن حوایج بخاطر او، توفیق زیارت حضرت به انواع آن و با عبارات مختلف، ثبات در متابعت حضرت و یقین در زمان غیبت بر وجود آن حضرت و مسأله ظهور، گرفته نشدن یاد او از ما، توفیق دعا براى حضرت، برطرف شدن شک و شبهه، دفع بلا از ما بخاطر آن حضرت.
آنچه آل محمد(ص) را خوش آید و آنچه دشمنانشان از آن حذر کنند از ما ببینند، خداوند ما را به محبت او منتفع سازد، دعا براى عود به زیارت حضرت، دورى از شکّ و شبهه در مورد حضرت و داشتن خلوص، دورى از کسالت و بیکارى، سلامتى در امتحان الهى، نرمى و خضوع باطنى براى ولى امر خداوند، صبر در زمان غیبت و عجله نداشتن در امر ظهور.
 دعا علیه دشمنان حضرت
در ادعیه و زیارات دعا بر علیه دشمنان و خوارکنندگان حضرت نیز آمده است. مضامینى از قبیل خوار شدن خوار کنندگان (خاذلین) حضرت، دعا علیه انواع دشمنان حضرت، دعا براى اینکه خداوند دشمنانش را دشمن بدارد.
شکواى دل با خداوند و امام زمان(ع) از دشواریهاى زمانه و طولانى شدن غیبت و استغاثه به آنها، که اکثراً با مضامین بالا و بصورت خطابى است، و گاهى کلماتى از قبیل »الغوث« و »ادرکنى« و »العجل« آمده است.
 بیان فضائل و خصائص مظلومیت اهل بیت(ع) و بخصوص امام   زمان(ع).
 شهادت به اعتقادات درباره حضرت؛ از قبیل طول عمر حضرت و رجعت و عدل  جهانى که به دست او تحقق مى یابد.
 تجدید بیعت و اعلام آمادگى براى جانفشانى و اطاعت از اوامر آن حضرت.