تاریخی فرهنگی قرآنی 1

سایت جدید تاریخی فرهنگی قرآنی 2

 m5736z

 blog.ir.

نکته های آیه بسم الله الرحمن الرحیم

در میان اقوام و ملل مختلف، رسم است که کارهاى مهم و با ارزش را به نام بزرگى از بزرگان خویش که مورد احترام و علاقه ى آنهاست، شروع مى کنند تا آن کار میمون و مبارک گردد و به انجام رسد

البتّه آنان بر اساس اعتقادات صحیح یا فاسد خویش عمل مى کنند. گاهى به نام بت ها و طاغوت ها و گاهى با نام خدا و به دست اولیاى خدا

 «بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم» سر آغاز کتاب الهى است. «بسم اللَّه» نه تنها در ابتداى قرآن، بلکه در آغاز تمام کتاب هاى آسمانى بوده است

در سر لوحه ى کار و عمل همه ى انبیا «بسم اللَّه» قرار داشت. وقتى کشتى حضرت نوح در میان امواج طوفان به راه افتاد، نوح ع به یاران خود گفت: سوار شوید که «بسم اللَّه مجریها و مرسیها (هود41)  یعنى حرکت و توقّف این کشتى با نام خداست

حضرت سلیمان ع نیز وقتى ملکه سبا را به ایمان فراخواند، دعوتنامه خود را با جمله ى «بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم (نمل30) آغاز نمود.

 حضرت على علیه السلام فرمود: «بسم اللَّه»، مایه برکت کارها و ترک آن موجب نافرجامى است. همچنین آن حضرت به شخصى که جمله ى «بسم اللَّه» را مى نوشت، فرمود: «جَوِّدها» آنرا نیکو بنویس (کنزالعمّال ح 29558)

در خوردن و خوابیدن و نوشتن، سوارشدن بر مرکب و مسافرت و بسیارى کارهاى دیگر. حتّى اگر حیوانى بدون نام خدا ذبح شود، مصرف گوشت آن حرام است و این رمز آن است که خوراک انسان هاى هدف دار و موحّد نیز باید جهت الهى داشته باشد.  در حدیث مى خوانیم: «بسم اللَّه» را فراموش نکن، حتّى در نوشتن یک بیت شعر. و روایاتى در پاداش کسى که اوّلین بار «بسم اللَّه» را به کودک یاد بدهد، وارد شده (تفسیربرهان ج1 ص43) 

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

آغاز کتاب خدا بر نام الله و رحمن و رحیم، از آن جهت است که همه معانی در آن سه نام جمع است و آن معانی سه قسم است： قسمتی جلال و هیبت و آن در نام الله است،، قسمتی نعمت و تربیت و، آن در نام رحمن است قسمتی رحمت و مغفرت و، آن در نام رحیم است. اینکه آغاز به نام الله و رحمن و رحیم است، جهت آن است که سراغاز همه، آفرینش است و بعد قدرت و پرورش و سپس رحمت و امرزش. یعنی که به قدرت بیافریدم و به نعمت بپروردم و به رحمت بیامرزیدم ِ درسى که مى ‏توان آموخت: آنچه که از خدا به عالم مى ‏رسد دو گونه نیست: خیر و شر، بلکه آنچه از او مى‏ رسد جمله نیکو و رحمت است و این رحمت شامل جماد و نبات و حیوان و انسان به تمام اقسامش مى ‏گردد چون اصولًا فاتحه و گشایش هستى با رحمت حق است. «رحیم» دلالت بر رحمت لاینقطع و دائم حق مى ‏کند «رحمن» که دلالت بر رحمت واسعه پروردگار مى ‏کرد و شامل همه موجودات مى ‏گشت ولى بالاخره در این عالم یک سلسله از موجودات پس از هستى معدوم مى‏ شوند و فانى مى‏ گردند. اما «رحیم» نوعى از رحمت است که جاودانگى دارد و تنها شامل آن بندگانى است که از طریق ایمان و عمل صالح، خود را در مسیر نسیم رحمت خاصه حق قرار داده‏ اند. «رحمن» اشاره به آن رحمت بى ‏حسابى است که همه جا کشیده و مؤمن و کافر و حتى انسان و جماد و نبات و حیوان ندارد ولى «رحیم» اشاره به رحمت خاصى است که به انسانهاى مطیع و فرمانبردار اختصاص دارد
الْحَمْدُ لِلَّهِ  لغتى در فارسى نداریم که ترجمان کلمه حمد باشد. البته دو کلمه است که نزدیک به معناى حمد است و آنها در فارسى معادل دارند.  یکى «مدح» که معادل آن ستایش است و دیگرى «شکر» که به سپاس ترجمه مى ‏شود. ولى هیچ کدام به تنهایى رساننده معناى حمد نیستند. البته مدح خیلی به معنای حمد نزدیکتر است مجموعه ‏آثار، ج‏26

1- انسان در تلاوت سوره ى حمد با «بسم اللَّه» از غیر خدا قطع امید مى کند.
2- با «ربّ العالمین» و «مالک یوم الدین» احساس مى کند که مربوب و مملوک است و خودخواهى و غرور را کنار مى گذارد.
 3- با کلمه «عالمین» میان خود و تمام هستى ارتباط برقرار مى کند.
4- با «الرّحمن الرّحیم» خود را در سایه لطف او مى داند.
5 - با «مالک یوم الدین» غفلتش از آینده زدوده مى شود.
6- با گفتن «ایّاک نعبد» ریا و شهرت طلبى را زایل مى کند.
7- با «ایّاک نستعین» از ابرقدرت ها نمى هراسد.
8 - از «انعمت» مى فهمد که نعمت ها به دست اوست.
9- با «اهدنا» رهسپارى در راه حقّ و طریق مستقیم را درخواست مى کند.
 10- در «صراط الّذین انعمت علیهم» همبستگى خود را با پیروان حقّ اعلام مى کند.
11- با «غیر المغضوب علیهم» و «لا الضّالّین» بیزارى و برائت از باطل و اهل باطل را ابراز مى دارد

صراط مستقیم

از  آیه  اهْدِنَا الصِّرَ‌اطَ الْمُسْتَقِیمَ ﴿فاتحه6﴾ مى‌آموزیم:

۱. راه سعادت، صراط مستقیم است؛ زیرا برخلاف راه‌هاى بشرى که هر روز تغییر مى‌کند، ثابت و پایدار است؛ کوتاه‌ترین فاصله میان دو نقطه است؛ هیچ‌گونه انحراف و انحنایى ندارد؛ در کوتاه‌ترین زمان، انسان را از مسیرى مطمئن به مقصد مى‌‌رساند. ۲. هم در انتخاب راه، و هم براى ماندن در راه مستقیم، باید از خدا کمک بخواهیم؛ زیرا همواره در معرض اشتباه و گمراهى هستیم. گمان نکنیم که اگر تابه‌حال در جادۀ زندگى، دچار سقوط یا انحراف نشده‌ایم، بقیۀ مسیر را نیز سالم طى خواهیم کرد چه بسیار کسانی که عمرى را با ایمان گذراندند؛ امّا وقتى به پول یا مقام رسیدند، خدا را فراموش کردند.

 ازآنجاکه شناخت راه مستقیم، کار دشواری است، آیۀ بعد، کسانی را معرفی می‌کند که این راه را رفته‌اند و بهترین سرمشق برای ما هستند همچنین کسانى را مى‌شناساند که از این راه منحرف شده‌‌اند

اهْدِنَا الصِّرَ‌اطَ الْمُسْتَقِیمَ ﴿فاتحه6﴾  قسمت دوم

انسان مؤمن، راه خداوند واولیای او را انتخاب می‌کند که بر دیگر راهها امتیازاتی دارد: الف: راه الهی ثابت است، بر خلاف راه های طاغوت‌ها و هوس های مردم و هوس های شخصی که هر روز تغییر می‌کنند. ب: یک راه بیشتر نیست، در حالی که راه های دیگر متعدّد و پراکنده اند. ج: در پیمودن آن، انسان به مسیر و مقصد مطمئن است. د: در پیمودن آن، شکست و باخت وجود ندارد.

  راه مستقیم، راه خداست. «انّ ربّی علی صراطٍ مستقیم» (هود،56)  راه مستقیم، راه انبیاست. «انّک لَمِن المرسلین علی صراطٍ مستقیم» (یس،3 – 4)  راه مستقیم، راه بندگی خداست. «و أنِ اعبدونی هذا صراط مستقیم» (یس،61)  راه مستقیم، توکّل وتکیه بر خداست. «مَن یعتصم باللّه فقدهُدی الی صراطمستقیم» (آل‌عمران،101)  راه مستقیم، یکتاپرستی و تنها یاری خواستن از اوست. (بنا بر اینکه الف و لام در «الصراط» اشاره به همان راه یکتاپرستی در آیه قبل باشد.)  راه مستقیم، کتاب خداوند است. (بنابر روایتی در تفسیر مجمع البیان،ج1،ص58)  راه مستقیم، راه فطرت سالم است (امام صادق ع در تفسیر صافی، ج1، ص86)

فرزندم، کوشش کن که در صراط مستقیم، که صراط اللَّه است، و لو لنگان لنگان حرکت کنى و حرکات و سکنات قلبى و قالبى را رنگ معنویت و الوهیت دهى و خدمت به خلق را براى آنکه خلق خدا هستند بنمایى

پیام‌های آیه صِرَ‌اطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ غَیْرِ‌ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَلَا الضَّالِّینَ (فاتحه٧﴾

1- انسان در تربیت، نیازمند الگو مى باشد. انبیا، شهدا، صدّیقین وصالحان ، نمونه هاى زیباى انسانیّت اند. «صراط الّذین انعمت علیهم»

 2- آنچه از خداوند به انسان مى رسد، نعمت است. قهر و غضب را خود به وجود مى آوریم. درباره نعمت «أنعَمتَ» بکار رفته، ولى در مورد عذاب، نفرمود: «غَضبتَ» تو غضب کردى.  «انعمت، المغضوب علیهم»

 3- ابراز تنفّر از مغضوبان و گمراهان، جامعه اسلامى را در برابر پذیرش حکومت آنان، مقاوم و پایدار مى کند. «غیر المغضوب علیهم و لا الضّالّین

قرآن سفارش کرده است: «لا تَتولّوا قوماً غَضِب اللّه علیهم» هرگز سرپرستى گروه غضب شدگان الهى را نپذیرید. ممتحنه13

بهترین نام ها برای خداست قُلِ ادْعُواْ اللَّهَ أَوِ ادْعُواْ الرَّحْمَنَ أَیّاً مَّا تَدْعُواْ فَلَهُ الْأَسْمَآءُ الْحُسْنَى‏  اسراء 110

بگو: نام اللّه را بخوانید یا نام رحمان را، هر کدام را بخوانید، پس بهترین نامها از آن اوست

در دعا خواندن، انسان آزاد است که خدا را به هر یک از نام‏ هایش که مى ‏خواهد، بخواند

هُوَ اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ

هُوَ اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا یُشْرِکُونَ

هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمَاء الْحُسْنَى یُسَبِّحُ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ

ما همه از آن خداییم

این سخن ما که می گوییم «ما همه از آن خداییم» اقراری است به بندگی، و اینکه می گوییم «بازگشت ما به سوی او است» اعترافی است به نابودی خویش در دنیا و بازگشت جاودانه به سوی خدا

و مَا أَنتُم بِمُعْجِزِینَ فِی الْأَرْضِ وَ مَا لَکُم مِّن دُونِ اللَّهِ مِن وَلِیٍّ وَ لَا نَصِیر (شُّوریٰ۳۱) و شما هرگز نمی‌توانید در زمین از قدرت خداوند فرار کنید ؛ و غیر از خدا هیچ ولیّ و یاوری برای شما نیست

و مٰا بِکمْ مِنْ نِعْمَةٍ فَمِنَ اَللّٰهِ ثُمَّ إِذٰا مَسَّکمُ اَلضُّرُّ فَإِلَیهِ تَجْئَرُونَ * ثُمَّ إِذٰا کشَفَ اَلضُّرَّ عَنْکمْ إِذٰا فَرِیقٌ مِنْکمْ بِرَبِّهِمْ یشْرِکونَ (نحل53-54) آنچه از نعمتها دارید، همه از سوی خداست! و هنگامی که ناراحتی به شما رسد، فقط او را می خوانید امّا هنگامی که ناراحتی و رنج را از شما برطرف می سازد، ناگاه گروهی از شما برای پروردگارشان شریک قائل می شوند. . پیام های آیه 1- نعمت های الهی را، نتیجۀ تلاش و تحصیل و مدیریت خود، یا شانس و تصادف نپندارید. «ما بِکمْ مِنْ نِعْمَةٍ فَمِنَ اللَّهِ» 2- همۀنعمت ها، حتّی آنچه که در نظر شما ناچیز است، به ارادۀالهی به شما داده شده است. «مِنْ نِعْمَةٍ» 3- هم نعمت ها از اوست، هم در خطرها، تنها پناهگاه اوست. «فَمِنَ اللَّهِ، فَإِلَیهِ تَجْئَرُونَ» 4- بلا و سختی، خداپرستی فطری را زنده می کند. «إِذا مَسَّکمُ الضُّرُّ فَإِلَیهِ تَجْئَرُونَ» 5- انسان ضعیف است وبا کوچکترین تماس سختی ومصیبت، درمانده می شود. إِذا مَسَّکمُ . . . 6- نعمت ها از اوست، امّا سختی ها و ضررها از ماست. «نِعْمَةٍ فَمِنَ اللَّهِ، مَسَّکمُ الضُّرُّ» 7- ایمان واستغاثه به خداوند، نباید موسمی ومقطعی باشد. إِذا کشَفَ الضُّرَّ. . . فَرِیقٌ مِنْکمْ . . . یشْرِکونَ 8- رفاه وآسایش، زمینۀغفلت از یاد خدا وشرک گرایی است. کشَفَ الضُّرَّ. . . یشْرِکونَ 9- توجّه به خدا، چون فطری است عمومی است. «فَإِلَیهِ تَجْئَرُونَ»، امّا شرک تنها در مورد بعضی است. فَرِیقٌ . . . یشْرِکونَ 10- «کشف ضرّ» و برطرف شدن مشکلات را از هر قدرتی جز خدا بدانیم شرک است. کشَفَ الضُّرَّ. . . بِرَبِّهِمْ یشْرِکون  تفسیر نور ج4 ص533

هواپرستى، سرچشمه غفلت است

وَ لا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنا قَلْبَهُ عَنْ ذِکْرِنا وَ اتَّبَعَ هَواهُ» « کهف، 28»

هواپرستى، سرچشمه‏ ى کفر است. «مَنْ لا یُؤْمِنُ بِها وَ اتَّبَعَ هَواهُ» طه16

هواپرستى، بدترین انحراف است وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَواهُ «قصص50» هواپرستى، مانع قضاوت عادلانه است فَاحْکُمْ بَیْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَ لا تَتَّبِعِ الْهَوى «ص26

هواپرستى، سرچشمه‏ ى فساد است لَوِ اتَّبَعَ الْحَقُّ أَهْواءَهُمْ لَفَسَدَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ «مؤمنون71

هواپرستى، سرچشمه‏ ى غصّه‏ هاست. هواپرست، ایمان ندارد. هواپرست، بى عقل است. آغاز فتنه‏ ها پیروى از هوسها و ایجاد بدعت‏ها مى‏باشد. هوا و هوسها انسان را کر و کور کرده و قدرت تشخیص حقّ از باطل را مى‏گیرد. شجاع‏ترین مردم کسانى هستند که بر هوس‏هاى خود غلبه کنند. پیامبر (ص) : هوى را بدان سبب هوى‏ نامیده ‏اند که صاحب خود را فرو مى‏افکند مجموعه احادیث از میزان الحکمة مى‏باشد

پیام‏ها 1 ریشه‏ ى بت‏ پرستى، هواپرستى است صَبَرْنا عَلَیْها اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ

2 خداجویى در فطرت هر انسانى وجود دارد، لکن او در مصداق و یافتن حقّ گرفتار اشتباه مى‏شود اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ

3 انبیا مسئولیّتى در هدایت اجبارى هواپرستان ندارند أَ فَأَنْتَ تَکُونُ عَلَیْهِ وَکِیلًا

4 انسان داراى اختیار است أَ فَأَنْتَ تَکُونُ عَلَیْهِ وَکِیلًا

5 تربیت و ایمان باید بدون اجبار و اکراه باشد أَ فَأَنْتَ تَکُونُ عَلَیْهِ وَکِیلًا ( تفسیر نور ج‏8 ص258) منابع: تفاسیر نور؛ نمونه و هدایت.

حق و هوی و هوس

و َلَوِ اتَّبَعَ الْحَقُّ أَهْوَاءَهُمْ لَفَسَدَتِ السَّمَاوَاتُ و َالْأَرْضُ وَ مَن فِیهِنَّ مؤمنون71

 اگر حق از هوس های آنها پیروی می‏ کرد، قطعاً آسمان ها و زمین و هر که در آنهاست تباه می ‏شد.

[ حقّ، هرگز نباید تابع تمایلات و خواسته ‏هاى مردم باشد. لذا طرفداران حق چه بسا در اقلیت و پیروان هوی و هوس در اکثریت باشند . اکثرهم لا یعقلون و یا لا یفقهون ]

شرک . نیکی به پدر و مادر

وَ قَضَىٰ رَبُّکَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِیَّاهُ وَ بِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِندَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ کِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَ لَا تَنْهَرْهُمَا وَ قُل لَّهُمَا قَوْلًا کَرِیمًا 23اسراء

در این آیه حق شناسى در همه سطوح، مخصوصا در باره خویشاوندان، و بخصوص پدر و مادر تأکید شده است. بعد از اصل توحید به یکى از اساسى‏ترین تعلیمات انسانى انبیا اشاره می فرماید: و پروردگارت فرمان داده جز او را نپرستید و نسبت به پدر و مادر نیکى کنید! قرار دادن توحید یعنى اساسى‏ ترین اصل اسلامى در کنار نیکى به پدر و مادر تأکید دیگرى است بر اهمیت این دستور اسلامى. سپس به بیان یکى از مصداقهاى روشن نیکى به پدر و مادر پرداخته، مى فرماید: هرگاه یکى از آن دو، یا هر دو آنها، نزد تو به سن پیرى و شکستگى برسند (آن چنان که نیازمند به مراقبت دائمى تو باشند از هرگونه محبت در مورد آنها دریغ مدار، و کمترین اهانتى به آنان مکن، حتى) سبکترین تعبیر نامؤدبانه یعنى: اف به آنها مگو و بر سر آنها فریاد مزن بلکه با گفتار سنجیده و لطیف و بزرگوارانه با آنها سخن بگو

 ﷽ خدا در قلب کسانی است که بی هیچ توقعی مهربانند... لا نُرِیدُ مِنْکُمْ جَزَاءً وَ لا شُکُورًا ( ٩انسان)

برای کسانی که اسلام را قبول ندارند و برای خدا نیز شریک قائل هستند، با کدام دلیل عقلی می شود یکتایی خدا را اثبات کرد⁉️ لَوْ کَانَ فِیهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللَّـهُ لَفَسَدَتَا ۚ فَسُبْحَانَ اللَّـهِ رَ‌بِّ الْعَرْ‌شِ عَمَّا یَصِفُونَ ﴿انبیاء٢٢﴾ اگر در آنها (زمین و آسمان‌)جز خدا، خدایانى (دیگر) وجود داشت، قطعاً (زمین و آسمان‌) تباه مى‌شد. پس منزّه است خدا، پروردگار عرش، از آنچه وصف مى‌کنند.

وَ یَتَفَکَّرُونَ فی‏ خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَکَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ (آل عمران191) و در اسرار آفرینش آسمانها و زمین می‌اندیشند؛ (و می‌گویند:) بار الها! اینها را بیهوده نیافریده‌ای! منزهی تو! ما را از عذاب آتش، نگاه دار! به عایشه گفتند یک خاطره شیرین از پیامبر(ص) بگو!!! گفت: همه خاطراتش شیرین است و یکی از آنها این که سحرها می‌آمد به اطراف آسمان‌ها نگاه می‌کرد و می‌فرمود: رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً کلاس توحید همین شعر است: برگ درختان سبز در نظر هوشیار  هرورقش دفتری است معرفت کردگار

الله خدای من است  ‌لا اله الا الله به ما می آموزد که  از همه چیز و همه کس بگذریم از همه چیز عبور کنیم به ما می آموزد که مسافریم و مقصدی داریم. آنقدر بگذریم تا به خدای زنده و حقیقی برسیم به الله که عبور از آن ممکن نیست آن زمان است که خداوند می فرماید: "بایست و بدان که من خدای تو هستم"

باز داشتن از راه خدا

إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ یَصُدُّونَ عَن سَبِیلِ اللَّهِ وَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ الَّذِی جَعَلْنَاهُ لِلنَّاسِ سَوَاءً الْعَاکِفُ فِیهِ وَ الْبَادِ و َمَن یُرِدْ فِیهِ بِإِلْحَادٍ بِظُلْمٍ نُّذِقْهُ مِنْ عَذَابٍ أَلِیمٍ (حج25)

ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﻛﺎﻓﺮ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﻣﺆ ﻣﻨﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺍﺯ ﻣﺴﺠﺪﺍﻟﺤﺮﺍم ، ﻛﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﻫﻤﻪ ﻣﺮﺩم ﻣﺴﺎﻭﻯ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻳﻢ ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺍﺯ ﻧﻘﺎﻁ ﺩﻭﺭ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ ، ﺑﺎﺯ ﻣﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ (ﻣﺴﺘﺤﻖ ﻋﺬﺍﺑﻰ ﺩﺭﺩﻧﺎﻛﻨﺪ)

ﻭ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺨﻮﺍﻫﺪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺣﻖ ﻣﻨﺤﺮﻑ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺘﻢ ﺯﻧﺪ ﻣﺎ ﺍﺯ ﻋﺬﺍﺏ ﺩﺭﺩﻧﺎﻙ ﺑﻪ ﺍﻭ ﻣﻰ ﭼﺸﺎﻧﻴﻢ

دشمنان بایستی ورود به سرزمین وحی را صد نمایند و در شرائطی بسیار سخت است که باز داشتن از سفر حج می توان تصمیم گرفت

 اهمیت خانه خدا

"و َإِذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهِیمَ مَکَانَ الْبَیْتِ أَن لَّا تُشْرِکْ بِی شَیْئًا و َطَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ و َالْقَائِمِینَ و َالرُّکَّعِ السُّجُودِ" حج/26  

ﻭ [ ﻳﺎﺩ ﻛﻦ ] ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺟﺎﻯ ﺧﺎﻧﻪ [ ﻛﻌﺒﻪ ] ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﻛﺮﺩﻳﻢ [ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻭ ﭘﻴﻤﺎﻥ ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ ] ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺭﺍ ﺷﺮﻳﻚ ﻣﻦ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﺪﻩ ﻭ ﺧﺎﻧﻪ ﺍم ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﻃﻮﺍﻑ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﻗﻴﺎم ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﺭﻛﻮﻉ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﺳﺠﺪﻩ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ( ﺍﺯ ﭘﻠﻴﺪﻯ ﻫﺎﻯ ﻇﺎﻫﺮﻯ ﻭ و باطنی ) پاکیزه گردان

آدم از خدا کلماتی دریافت کرد

خدا تو آیه 37 بقره میگه آدم از خدا کلماتی دریافت کرد که وقتی گفت خدا توبه ش رو پذیرفت اون کلمات چی بود؟ شیعه و سنی روایت کرده اند که مراد از کلماتی که آدم آموخت و با آن توبه اش پذیرفته شد توسل به پنج تن آل عبا بوده است. ❗️سیوطی از بزرگان اهل سنت روایت می کند که ابن عباس می گوید از پیامبر درباره کلماتی که آدم فرا گرفت و با آن توبه کرد چه بود؟ فرمود: خدا را بحق و جایگاه محمد و علی و فاطمه و حسن وحسین خواند که توبه اش را بپذیرد و خداوند توبه اش را قبول کرد" یا حمید و بحق محمد یا عالی و بحق علی یا فاطر بحق فاطمه یا محسن بحق الحسن یا قدیم الاحسان بحق الحسین در المنثور،ج1 ص60 و61   ینابیع الموده،ص67 ❗️همچین این روایات در کتب شیعه نیز آمده است  الکافی،ج8 ص305   تفسیر البرهان،ج1 ص191

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اسْتَجِیبُواْ لِلّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاکُم لِمَا یُحْیِیکُمْ (انفال24)

ای کسانی که ایمان آورده اید، دعوت خدا و پیامبرش را بپذیرید، آنان شما را دعوت به زندگی واقعی می کنند............

 پیام آیه:

پیامبر (ص) : ایمان یعنی آرامش و اطمینان

شرط ایمان واقعی، پذیرفتن دعوت خدا و پیامبر اوست خدا و پیامبرش ما را به حیات انسانی دعوت می کن

   در محضر خدا

  أَلَمْ یَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ یَرَى (علق 14)

آیا نمی دانید که خدا شما را می بیند.

  پیام آیه:

امام خمینی فرموند : عالم محضر خداست، در محضر خدا معصیت نکنید

أَلَا إِنَّ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ قَدْ یَعْلَمُ مَا أَنْتُمْ عَلَیْهِ وَ یَوْمَ یُرْجَعُونَ إِلَیْهِ فَیُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوا  وَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ (نور64 آگاه باشید که برای خدا است آنچه در آسمانها و زمین است، او می‏داند آنچه را که شما بر آن هستید، و روزی که به سوی او باز می‏گردند آنها را از اعمالی که انجام دادند آگاه می‏سازد، و خدا به هر چیزی آگاه است

دفتر زندگی خود را نیز پاک نگاه دار، چون معلمی هست هر لحظه آن رامی نگرد و به تو نمره می دهد وضعیت دفتر شما چطور است؟؟؟

پدری فرزند خود را فراخواند ... دفتر مشق او را که بسیار تمیز و مرتب بود نگاه کرد و گفت: فرزندم چرا در این دفتر کلمات زشت و ناپسند ننوشتی و کثیفش نکردی؟ پسر با تعجب پاسخ داد: خب معلوم است! چون معلم‌مان هر روز آن را نگاه می‌کند و نمره می‌دهد. پدر گفت: دفتر زندگی خود را نیز پاک نگاه دار، چون معلمی هست که هر لحظه آن را می‌نگرد و به تو نمره می‌دهد ... ألَم یَعلَم بأنَّ اللهَ یَری؟ «آیا انسان نمیداند که خدا او را می‌بیند؟» وضعیت دفتر زندگی شما چگونه است؟؟ سجده کن فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَ کُن مِّنَ السَّاجِدِینَ "سر به سجده بگذار و خدا را تسبیح کن (حجر۹۸) بطری وقتی پر است و می‌خواهی خالی اش کنی، خمش می‌کنی. هر چه خم شود خالی تر می‌شود. اگر کاملا رو به زمین گرفته شود سریع تر خالی می‌شود. دل آدم هم همین طور است، گاهی وقت‌ها پر می‌شود از غم ، از غصه ،از حرف‌ها و طعنه‌های دیگران.  قرآن می‌گوید: "هر گاه دلت پر شد از غم و غصه ها، خم شو و به خاک بیفت." این نسخه‌ای است که خداوند برای پیامبرش پیچیده است: "ما قطعا می‌دانیم و اطلاع داریم، دلت می‌گیرد، به خاطر حرف‌هایی که می‌زنند."

قُلْ هَذِهِ سَبِیلِی أَدْعُو إِلَى اللّهِ عَلَى بَصِیرَةٍ أَنَاْ وَ مَنِ اتَّبَعَنِی (یوسف108)

پیامبر به مردم بگو: شیوه ی من و پیروانم این است که همه را با آگاهی، به سوی خداوند دعوت کنیم

پیام آیه:

خیمه ی دعوت پیامبران و پیروان آنان، بر اندیشه، آگاهی و تفکر استوار است

هدایتی که پیامبران ما را به آن دعوت می کنند، راهی است که ما با آزادی و آگاهی انتخاب می کنیم، برخلاف شیوه ی مستکبران، که مردم را با زور و تزویر، یه یک سو می کشانند

تنزیه خدا

قَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا ۗ سُبْحَانَهُ ۖ هُوَ الْغَنِیُّ ۖ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِی الْأَرْضِ ۚ إِنْ عِنْدَکُمْ مِنْ سُلْطَانٍ بِهَذَا ۚ أَتَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ (یونس68)

گفتند: خداوند فرزندی برای خود انتخاب کرده است!

(از هر عیب و نقص و احتیاجی) منزه است!

او بی‌نیاز است! از آن اوست آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است!

شما هیچ‌گونه دلیلی بر این ادعا ندارید!

آیا به خدا نسبتی می‌دهید که نمی‌دانید؟!

 آیا خداوند برای بندگانش کافی نیست؟

أَلَیْسَ اللَّهُ بِکَافٍ عَبْدَهُ وَ یُخَوِّفُونَکَ بِالَّذِینَ مِن دُونِهِ وَ مَن یُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ (زمر36)

آیا خدا کفایت‏ کننده بنده‏اش نیست و [کافران] تو را از آنها که غیر اویند مى‏ ترسانند و هر که را خدا گمراه گرداند برایش راهبرى نیست

برادران یوسف وقتی میخواستند یوسف را به چاه بیندازند یوسف لبخندی زد❗️ یهودا پرسید چرا میخندی❓اینجا که جای خنده نیست❗️

یوسف گفت روزی در فکر بودم چه کسی می تواند به من اظهار دشمنی کند با این که برادران نیرومندی دارم  اینک خداوند همین برادران را بر من مسلط کرد تا بدانم که نباید به هیچ بنده ای تکیه کرد.

خدا بس است

فَإِنَّ حَسْبَکَ اللّهُ هُوَ الَّذِیَ أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ و َبِالْمُؤْمِنِینَ (انفال62)

خدا براى تو بس است همو بود که تو را با یارى خود و مؤمنان نیرومند گردانید

اگر کسی در پی موفقیت و پیروزی در امتحانات و سایر گرفتاری ها باشد آیه زیر را برای فتح  و پیروزی و همچنین قبل از آن بخواند

امید به فرد ناامید چگونه می توان یک فرد ناامید را که هیچ علاقه ای به ادامه زندگی ندارد و گاهی از خودکشی حرف می زند به زندگی امیدوار کرد❓ قلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَ‌فُوا عَلَىٰ أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّ‌حْمَةِ اللَّـهِ ۚ إِنَّ اللَّـهَ یَغْفِرُ‌ الذُّنُوبَ جَمِیعًا ۚ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ‌ الرَّ‌حِیمُ ﴿زمر۵۳﴾ بگو: اى بندگان من -که بر خویشتن زیاده‌روى روا داشته‌اید از رحمت خدا نومید مشوید. در حقیقت، خدا همه گناهان را مى‌آمرزد، که او خود آمرزنده مهربان است

 وَ اللّهُ یَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلاَمِ وَ یَهْدِی مَن یَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ یونس 25

خداوند شما را به مرکز سلامتی، دعوت می کند و افراد شایسته را به راه مستقیم هدایت کند

پیام آیه: ابن عباس در تفسیر این آیه گوید :

خداوند شما را به دارالسلام دعوت می کند یعنی که به هرکس را بخواهد به صراط مستقیم هدایت، کند و صراط مستقیم یعنی ولایت علی بن ابیطالب

 فرمانبردارى آگاهانه و خالصانه

قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُم بِوَاحِدَهٍ أَن تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَ فُرَادَى ثُمَّ تَتَفَکَّرُوا مَا بِصَاحِبِکُم مِّن جِنَّهٍ إِنْ هُوَ إِلَّا نَذِیرٌ لَّکُم بَیْنَ یَدَیْ عَذَابٍ شَدِیدٍ سبا ۴۶

هان اى پیامبر! به بندگانم بگو: من شما را به یک ویژگى اساسى و یک اصل دگرگون‏ساز و بسیار مهم فرمان مى‏ دهم

در این آیات خداى فرزانه روى سخن را به پیامبر گرامى نموده و نکات ارزشمند و دگرگون‏سازى را در ابعاد گوناگون زندگى بشر به تابلو مى‏ برد، که هرکدام سخت تفکرانگیز و در خور تعمق بسیار است.

۱-  منظور اصل دگرگون‏ ساز توحیدگرایى و یکتاپرستى است

۲- منظور فرمانبردارى آگاهانه و خالصانه از خداست.

و آن این است که دو نفر، دو نفر، یا یک یک براى خدا و انجام فرمان او به پا خیزید

سپس بیندیشید تا باور دارید که در یار و خیرخواه شما «محمد» هیچ گونه نشان انحراف از حق و عدالت و جن‏ زدگى نیست

یکى از شما یا دیگرى به پا خیزد و از مردم بپرسد که آیا تاکنون سخن دروغ و یا گفتار ناروایى از محمد(ص) شنیده، و یا هیچ نشان جنون و دیوانگى از رفتار و گفتار او دیده ‏اند؟

ما در هر نماز با گفتن «اهدنا الصرط المستقیم» از خداوند راه مستقیم را مى‏ خواهیم. انسان هر لحظه فکر تازه ‏اى دارد، دوستان و دشمنان، نزدیکان و بیگانگان، طاغوت ‏ها و وسوسه ‏گران و شیاطین نیز با تلقین و تشویق و تهدید و تبلیغ، براى انسان طرح ‏هائى را دارند و برنامه ‏ریزى‏ هائى مى ‏کنند که انسان جز با امداد الهى هرگز نمى ‏تواند در میان این همه راه که از هوس ها مایه مى ‏گیرد، نجات یابد و راه مستقیم را بپیماید.
 «اهدنا الصراط المستقیم»، را مستقیم: 1. راه خدا و اولیاى خداست. 2. راهى است که از هرگونه خطا و انحراف دور است. 3. راهى است که ترسیم کننده آن مرا دوست دارد و نیازم را مى‏ داند. 4. راهى است که به بهشت منتهى مى‏ شود. 5. راهى است که با فطرت سالم هماهنگ است. 6. راهى است که اگر در آن راه بمیرم شهید محسوب مى ‏شوم. 7. راهى است که از عالم بالا و بالاتر از علم ماست. 8. راهى است که انسان در آن دچار شک و پشیمانى نمى ‏شود. 9. راهى است از همه راه‏ ها صاف‏ تر، نزدیک‏ تر و روشن‏ تر. 10. و بالاخره راه مستقیم، راه انبیا، شهدا، صالحان و صدیّقین است. اینها نشانه ‏هاى راه حقّ و مستقیم است که شناخت آن مشکل و دقیق است وحرکت و پایدارى در آن نیاز به امداد الهى دارد.
سوره توحید پاسخی به سئوالات مکرر یهودیان قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ. بگو او الله یگانه است اللَّهُ الصَّمَدُ. که همه نیازمندان قصد او می‏کنند لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ. نزاده و زاییده نشده وَ لَمْ یَکُن لَّهُ کُفُوًا أَحَدٌ. و هیچ کس همتای او نیستامام صادق(ع): یهود از رسول اکرم(ص) تقاضا کردند خداوند را توصیف کند، پیغمبر(ص) سه روز سکوت کردند تا این سوره نازل شد  احد به معنای یکتا و بی همتا که  استعمال وصفی دارد فقط به ذات باری تعالی اطلاق می شود و حتی در ذهن هم دومی برای آن قابل فرض نیستالها واحد و نحن له مسلمون.... بقره133 و الهکم اله واحد .....  بقره163 ...انما الله اله واحد.... نساء171 ... ما من اله الا اله واحد....  مائده73 صمد مفهوم جامعی دارد که هرگونه صفات مخلوقات را از ساحت مقدس الهی، نفی می کند. عقایدانحرافی یهود و نصارا و مشرکان عرب مبنی بر داشتن فرزند برای خداوند، رد شده است مسیحیت به تثلیث (خدایان سه گانه "خدای پدر؛خدای پسر و روح القدس") معتقد است. یهود،"عُزیر" را پسر خدا می گفتند. مشرکان عرب ملائکه را "دختران خدا"، می دانستند تلاوت سوره توحید، برابر تلاوت "یک سوم" قرآن کریم، بیان شده برخورد مردم و نماز با همه اهمیّتى که نماز در نزد خداوند و اولیا دارد، امّا برخورد مردم با آن متفاوت است: الف: عدّه ‏اى ایمان ندارند و نماز نمى ‏خوانند: «فلا صدّق و لاصلّى» (قیامت، 31) ب: عدّه‏ اى مانع نماز دیگران مى ‏شوند: «ارایت الذى ینهى عبداً اذا صلّى» (علق،40)  در شأن نزول آیه آمده است که ابوجهل تصمیم گرفت هنگامى که پیامبر براى نماز به سجده مى ‏رود با لگد، گردن حضرت را در هم بشکند. مردم او را دیدند که رفت ولى منصرف شد. گفتند: چرا چنین نکردى؟!  گفت: چون خواستم چنین کنم، خندقى از آتش دیدم که در پیش روى من شعله ‏ور شد.(تفسیر نمونه، ذیل آیه) ج: عدّه ‏اى نماز را مسخره مى‏ کنند: «و اذا نادیتم الى الصلوة اتخذوها هزواً»(مائده،58) د: عدّه ‏اى بى ‏نشاط نماز مى‏ خوانند: «واذا قاموا الى الصلوة قاموا کُسالى»(نساء،142) ه : عدّه‏ اى گاهى مى‏ خوانند و گاهى نمى ‏خوانند: «فویل للمصلّین الّذینهم عن صلوتهم ساهون» (ماعون،4 - 5) و: عدّه ‏اى به خاطر رسیدن به دنیا، از نماز کم مى ‏گذارند: «و اذا رأوا تجارة او لهواً انفضّوا الیها و ترکوک قائما» (جمعه،10) هرگاه لهو و تجارتى دیدند به سوى آن روانه شده و تو را در حالى که به خواندن خطبه نماز ایستاده‏ اى وامى‏ گذارند. این آیه اشاره به ماجرائى است که پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله مشغول خواندن خطبه‏ هاى نماز جمعه بود که کاروانى تازه وارد، براى فروش اجناس خود شروع به طبل زدن کردند. مردم از پاى سخن پیامبر بلند شده و به سراغ تجارت و معامله رفتند و حضرت را تنها گذاشتند  نماز، یعنى ایمان بعد از حدود 15 سال که مسلمانان به سوى بیت ‏المقدّس نماز مى ‏خواندند، وقتى به دلائلى قبله به سوى کعبه تغییر کرد، سؤالى براى مسلمانان پیش آمد که نمازهاى قبلى ما چه حکمى دارد؟ این مسئله را از پیامبر پرسیدند.  آیه نازل شد که نمازهاى قبلى شما صحیح است و خداوند پاداش نمازهاى شما را ضایع نمى‏ کند.  لکن آیه ‏اى که نازل شد این بود: «وماکان اللّه لیضیع ایمانکم» (بقره،143) خداوند ایمان شما را ضایع نمى‏ کند. یعنى به جاى اینکه بگوید: نمازهایتان از بین نرفته و صحیح است، مى ‏فرماید: ایمانتان ضایع نشده، که این تعبیر نشان دهنده آن است که نماز یعنى ایمان و ترک نماز یعنى ترک ایمان. نماز، یک معامله پُر سود خداوند مى ‏فرماید: «فاذکرونى اَذکرکم» (بقره،152) شما مرا یاد کنید من هم شما را یاد مى‏ کنم.  یاد ما براى خدا سودى ندارد، ولى یاد او از ما، لطفش را نصیب ما مى‏ فرماید، لغزش ما را مى‏ بخشد، دعاى ما را مى‏ پذیرد، مشکل ما را حل مى‏ کند، لطف او براى ما بى ‏نهایت ارزش دارد. پس در نماز که یاد خدا مى‏ کنیم، کالاى پرارزشى را گرفته ‏ایم.
نماز و آرامش تنها مشکلى که دنیاى علم وصنعت امروز آن را حل نکرده، مشکل آرامش روحى است. هر روز آمار بیمارى ‏هاى روانى، و مصرف قرص اعصاب زیاد مى‏ شود. هیچ چیز به انسان آرامش نمى ‏دهد جز یاد خدا و ایمان و اُنس و عشق و توکّل به او.  آرى نماز یاد خداست و فقط با یاد خدا دل ‏ها آرامش مى‏ یابد.  افرادى را مى‏ شناسیم که داراى قدرت، مال و علم هستند، امّا آرامش لازم را ندارند. در مقابل، افرادى تهیدست هستند که به خاطر ایمان به سرچشمه هستى داراى قلبى آرامند، دید و بینش و اعتقاد خاصّى دارند که حوادث تلخ و شیرین را مى‏ پذیرند و براى آنها تحلیل منطقى دارند.  آرى با یاد خداوند دل ‏ها آرام مى‏ گیرد و بهترین یاد خدا همان نماز است، کمبود امروز بشر علم و تخصصّ نیست، بلکه دل آرام است. نه فرعون‏ ها و ابرقدرت ‏ها دل آرام دارند، نه قارون ‏ها، و نه ابولهب‏ ها، و نه منافقان چند چهره.  تنها رهبرى را که ما در زمان خودمان داراى دل ‏آرام دیدیم، حضرت امام خمینى‏ قدس سره بود که روز 12 بهمن 57 وقتى در هواپیما نشست تا به ایران بیاید، خبرنگار از او پرسید چه احساسى دارید؟ فرمود: هیچ.  با اینکه هنوز نظام شاهنشاهى سرِ پا بود و احتمال سرنگونى هواپیما داده مى ‏شد.  در وصیّت نامه خود نیز نوشت من با قلبى آرام به سوى خدا مى‏ روم. این دل آرام از زور و پول و مقام نیست، از پیوند با خداست که بهترین نوع آن نماز است. نماز و نیّت علاوه بر حضور قلب و خشوع در نماز که سفارش اسلام و از علامات مؤمن است و اهمیّت آن تا آنجاست که اگر نمازى با توجّه خوانده نشود قبول نمى‏ شود و از نماز همان مقدارى مورد قبول است که با حضور قلب باشد، ولى با این همه اسلام سفارش کرده که نماز با بهترین لباس از نظر پاکى و نو بودن، همراه با عطر و وقار و آرامش انجام گیرد، تا جائى که بعضى به امام سجاد علیه السلام که به سوى مسجد مى‏ رفت، گفتند: گویا منزل عروس مى ‏روى! امام فرمود: ملاقات با خالق زیبائى ‏ها دارم.  به خصوص زنان خوب است به هر نحو خود را براى نماز بیارایند، به این معنا که زیورهایى گرچه ساده و اندک هنگام نماز با خود داشته باشند نماز تعطیلى ندارد و اوصانى بالصلوة و الزکاة ما دمت حیّا (مریم31)  هر یک از دستورات اسلامى ممکن است به دلیلى تعطیل شود. مثلاً جهاد براى بیمار و نابینا واجب نیست، روزه بر مریض واجب نیست، خمس و زکات و حج، بر طبقه محروم واجب نیست، امّا تنها عبادتى که بر همه افراد و اقشار جامعه از مرد و زن، فقیر و غنى، سالم و بیمار واجب است، نماز است که تا لحظه مرگ حتّى یک روز قابل تعطیل شدن نیست. (گرچه براى زن‏ها در هر ماه برنامه خاصّى وجود دارد) نماز و صداقت کسى که دیگرى را دوست دارد سخن گفتن با او را هم دوست دارد. آنها که با زبان، مدّعى خداخواهى و خدادوستى ‏اند، ولى علاقه ‏اى به نماز ندارند در ادّعاى خود صداقت ندارند. نماز ملاک و میزان مقدار تعهّدى است که انسان در اظهارات خود دارد. به همین دلیل نماز منافق همچون سایر اعمالش همراه با صداقت نیست.  نماز و ادب در اسلام به ما سفارش شده که در نماز با ادب بایستیم، دست‏ها روى ران‏ها، بدن آرام، نگاه‏ها به محل سجده، لباس‏ها نو و تمیز، همراه با بوى خوش و معطّر اگر با جماعت هستیم از سایرین جلو و عقب نیفتیم و خود را هماهنگ دیگران و مردم کنیم، مقام امام را نگهداریم، قبل از او کارى انجام ندهیم، به رکوع یا سجود نرویم و بهتر است حتّى قبل از کلام امام، ذکر نماز را به زبان جارى نکنیم مجموعه این دستورالعمل‏ها روحیه ادب و اطاعت را در انسان تقویت مى‏کند، آن هم ادبى بر اساس ارزش‏هایى چون: شناخت، محبّت، تواضع و ادب در برابر کسى که اهلیّت دارد، نه تملّق و نه خودباختگى.  در حدیث است: کسى که سجده نماز را با سرعت انجام مى‏داد حضرت رسول‏ ص فرمود: گویا کلاغى نوک به زمین مى‏زند. (وسائل،ج‏3،ص 25) نماز و طبیعت نماز تنها یک توجّه قلبى نیست، بلکه عملى است همراه با مردم و با بهره ‏گیرى از طبیعت باید به آسمان نگاه کرد تا وقت نماز را شناخت، به ستارگان نگریست تا قبله را شناخت، به آب توجّه کرد تا پاک و مطلق و حلال و تمیز باشد، به خاک دقّت کرد تا براى سجده و تیمم شرائط لازم را داشته باشد. رسول اکرم ص سحرها به آسمان و ستارگان نگاه مى ‏کرد و فکر مى‏ کرد و مى‏ گفت: «ربّنا ما خلقت هذا باطلا» پروردگارا! اینها را بیهوده خلق نکردى. آنگاه به نمازشب مى ‏ایستاد. فکر در طبیعت یکى از راه‏ هاى خداشناسى است البتّه توجّه به طبیعت صحیح است نه غرق شدن در طبیعت. طبیعت، آیه و علامت و فلش براى عبور است نه توقفگاه و غرقاب، آب دریا براى آن است که کشتى روى آن برود، نه آنکه آب توى کشتى وارد شود و همه را غرق کند. خورشید براى آن است که انسان از نورش بهره گیرد نه آنکه به نورش خیره گردد و کور شود نماز، مقدّم بر کسب و کار رجال لا تلهیهم تجارة ولا بیع عن ذکر اللّه» (نور، 37)  قرآن از کسانى که هنگام اذان، کار و کسب را رها مى‏ کنند ستایش کرده است.  به خصوص در روز جمعه سفارش شده که معامله را رها کنید: «و ذرواالبیع» وپس از پایان نماز جمعه، به سراغ کار و درآمد بروید: «فانتشروا فى الارض وابتغوا من فضل اللَّه» (جمعه،9 - 10)  رئیس جمهور شهید ایران مرحوم رجائى مى ‏فرمود: به نماز نگوئید کار دارم، به کار بگوئید نماز دارم نماز همراه با مردم ‏دارى قولوا للناس حسنا و اقیموا الصلوة (بقره83) با مردم خوب سخن بگویید و نماز را به پا دارید. با سخن و برخورد خوب مى‏ توانیم عملاً نماز را تبلیغ کنیم و بدانیم کسانى که با اخلاق و سیره پیامبر صلى الله علیه وآله مسلمان شده‏ اند بیش از کسانى هستند که با استدلال عقلى مسلمان شده‏ اند.  حتّى با کفّارى که انسان جدال و بحث مى‏ کند، باید به طور نیکو جدال کند، یعنى اوّل خوبى ‏هاى آنان را بپذیرد و بعد نقطه نظرات خود را بیان کند عبادتى به اندازه نماز تبلیغات ندارد در هر شبانه ‏روز پنج نماز واجب داریم و در هر نمازى سفارش به اذان و اقامه شده است. در این دو نداى آسمانى جمعاً:  بیست مرتبه «حىّ على الصلوة»  بیست مرتبه «حىّ على الفلاح»  بیست مرتبه «حىّ على خیر العمل»  و ده مرتبه «قد قامت الصّلوة» مى ‏گوئیم.  با توجّه به اینکه مراد از «فلاح» و «خیر العمل» در اذان همان نماز است، هر مسلمانى در هر شبانه روز هفتاد مرتبه با کلمه «حىّ» به خود و دیگران، تلقین شتاب به سوى نماز مى ‏کند و براى انجام هیچ عبادتى این همه هیاهو و تشویق وارد نشده است. به خصوص که سفارش شده اذان را بلند بگوئید و با صداى زیبا بگوئید. اذان، شکستن سکوت است، اذان، یک دوره ایدئولوژى و تفکّرات ناب اسلامى است، اذان، سرود مذهبى است با عباراتى کوتاه و پرمحتوا، اذان، هشدار به غافلان است، اذان، نشانه باز بودن جوّ مذهبى است و اذان، نشانه حیات معنوى است. نماز در حکومت علوى حضرت على علیه السلام به مالک اشتر مى ‏فرماید: «واجعل افضل اوقاتک للصلوة» (نهج‏ البلاغه، نامه 53) بهترین وقت خودت را براى نماز قرار بده.  و بدان ارزش تمام کارهاى تو تابع نماز تو است:  «واعلم انّ جمیع اعمالک تبع لصلوتک